Blog

Dünyanın En İyi Üniversiteleri Nedir ve Nasıl Belirlenir?

Her yıl belli kurumlar dünyanın en iyi üniversiteleri üzerine çalışmalar yapar. Bu çalışmalar sonrasında ise genellikle Eylül – Ekim aylarında listeler ortaya çıkmaya başlar. Bu durum yıllardır dünyada aralıksız olarak devam eden bir süreçtir. Bu listelerin yapılmasının nedeni ise üniversiteleri tatlı bir rekabete sokmak ve onları daha iyi yapmaya zorlamaktır. Bir diğer yandan öğrencilerin de karar verme aşamasında bazı kolaylıklar sağlamak da süreçteki en önemli etkenlerden birisidir.

Öğrenciler her zaman dünyanın en başarılı ilk 10 üniversitesini tercih etmez. Bu yüzden bu listeler de 10 ya da 100 üniversiteden meydana gelmez. Genellikle ilk 1000 okul bu listelerde sırasıyla yer alır. Üniversiteler için de dünyanın en iyi 1000 üniversitesi arasında girmek son derece önemli bir konudur. Çünkü okulların yaptığı tüm çalışmalar aslında bu listelemeler ile sonuçlanır. Bu yüzden bazı okullar için dünyanın en iyi 10 üniversitesi sıralaması önemliyken bazı okullar için ise en iyi 1000 okul sıralaması önemlidir.

Bir diğer yandan bu liste içerisinde yer almak ülkeler için de son derece önemli bir konudur. Çünkü ülkeler ne kadar fazla üniversitesini bu listeye sokarsa sonraki dönem daha fazla yabancı öğrenciyi kendine çeker. Farklı ülkelerdeki öğrenciler ise ülkelere bilgi gelişimi anlamında farklılıklar katar. Aslında bu durum üniversite ve ülkelerin dünya üzerindeki eğitim imajını da belirleyen bir etkendir. Üniversitelerin sıralamasının belirlenmesinde ise belli başlı etkenler göz önüne alınır.

Dünyanın En İyi Üniversiteleri Nasıl Belirlenir?

Dünya üniversite sıralaması belirlenirken bazı önemli noktalar vardır ki okulların tüm akıbetini ortaya koyar. Times Higher Education bu noktaların her birini detaylı bir şekilde inceleyerek listelerin oluşmasını sağlar. Okulların yapmış olduğu tüm çalışmalar bir komisyon tarafından değerlendirilir. Her çalışma belli bir yüzde ile sıralamaya etki eder. Bir diğer yandan tek liste sadece Times tarafından yapılmıyor. Farklı kurumlar da sıralamalar belirliyor ama özellikle ilk 100 sıralamasında çok büyük değişimler olmuyor.

ARWU ise dünyada en eski ve en saygın kurumlardan bir tanesi. Şanghay Üniversite tarafından kurulan ARWU uluslararası alanda en iyi 1500 üniversite için sıralama belirliyor. Genel olarak tüm kurumların dikkat ettikleri nokta ise hemen hemen aynı oluyor. Dünyanın en iyi üniversiteleri 2021 listesinde de tüm kurumların listeleri neredeyse birbirinin aynısı. Bu kurumların değerlendirdiği başlıca etkenler ise şunlar:

• Akademisyenlerin tanınırlığı küresel olarak dikkat edilen bir etkendir. Bir akademi ne kadar çok kişi tarafından biliniyor ise üniversiteye katkısı da o kadar fazla olur.
• Akademisyenlerin yazdığı yayınlar ve bu yayınlara olan geri dönüşler de son derece önemlidir. Çünkü bir akademisyenin yayınında anlatım, bilgi ve içerik detaylı bir şekilde işlenmelidir.
• Bu kurumlar tarafından dikkat edilen bir diğer nokta ise üniversitedeki akademisyen başına düşen öğrenci miktarı. Bir akademisyen başına ne kadar az öğrenci düşüyor ise üniversitenin başarı sıralaması yukarı çıkar. Çünkü kalabalık okulların kalabalık bir akademik kadrosu olmalıdır.
• Dünyanın en iyi üniversiteleri arasında yer almak isteyen okullar ayrıca yabancı öğrenci kontenjanını da yüksek tutmalıdır.
• Özellikle Times için üniversitelerdeki akademisyenlerin sağlamış olduğu öğrenme ortamı son derece önemlidir. Times bu etkeni yüzde 60 gibi bir değerde tutuyor.
• Ayrıca Times üniversitelerdeki fonların araştırmaya aktarılma oranına da çok fazla önem veriyor. Çünkü okul araştırma çalışmaları için ne kadar çok para ayırırsa öğrenciler o kadar imkan yakalar.
• Tüm kurumların ortak olarak dikkat ettiği bir diğer etken de üniversite ve sanayi iş birliği çalışmalarıdır. Bu ortaklık ne kadar yüksek olursa dünyanın en iyi üniversiteleri arasında girmek de o kadar kolay olur.

Dünyanın En İyi Üniversiteleri Sıralamalarında Vakıf ve Devlet Üniversiteleri Ayrılıyor Mu?

Kurumlar üniversite sıralaması yaparken özel ve vakıf ayrımı asla yapmıyor. Çünkü iki üniversitenin de temel amacı imkanları ile en iyi eğitimi öğrencilere sunmak. İlk başta devlet üniversiteleri dezavantajlı görünebilir. Fakat üniversiteler kendi imkanları ile bu sıralamada çok yukarılara çıkabilir. Buradaki temel amaç üniversitelerin öğrencilere ne kadar iyi imkanlar sunduğu. Zaten oluşan listelerde de iki tip üniversiteden de fazlası ile bulunuyor.

Yıllardır Dünyanın En İyi Üniversitesi Harvard Üniversitesi

Harvard dünyada adını artık duymayan kalmadı. Amerika’nın en meşhur bu üniversitesi yıllardır dünyanın en iyi üniversitesi unvanını kazanıyor. Özellikle 2003 yılından itibaren hazırlanan detaylı listelerde Harvard her zaman birinci sırada. Hiçbir listede Harvard 2. Sırada yer almadı. Fakat bu sıralama Harvard Üniversitesinin üzerine hiç koymadığı anlamını oluşturmasın. Harvard her yıl hem sıralamasını korumak için hem de nasıl bir üst seviyeye çıkabiliriz diye çalışmalar yapıyor.

Harvard sanıldığı gibi bir devlet değil özel üniversitedir. Ayrıca 1636 yılından beridir de aralıksız olarak eğitimine devam etmektedir. Tarih boyunca baktığımız zaman neden Harvard Üniversitesinin dünyanın en iyi üniversiteleri listesinde ilk sırada olduğunu görebiliriz. Harvard tam olarak 8 Amerikan Başkanına eğitim vermiş, 180’den fazla milyarder yetiştirmiş ve onlarca Nobel ödülüne araştırma sağlamıştır. Bir diğer yandan Harvard içerisindeki Lisansüstü eğitim alan öğrenci sayısı lisans eğitimi alan öğrenci sayısının 2 katından fazladır.

Dünyanın En İyi 2. Üniversitesi MIT

MIT yani Massachusetts Institute of Technology üniversitesi yıllarca listede ilk 10 içerisinde kendine yer buldu. Özellikle mühendislik alanındaki önemli çalışmaları ile dikkat çeken üniversite 2021 yılında 2. Sıraya yerleşmeyi başardı. Hem özel hem de araştırma üniversitesi olması ile dikkat çeken MIT tartışmasız olarak dünyanın en iyi mühendislik üniversitesi konumunda. Üniversitenin geliri ise yaklaşık olarak 20 milyar dolar. Üstelik üniversite bu gelirin büyük bir kısmını tamamen araştırma çalışmalarına aktarıyor.

2003 yılından bu yana sürekli dünyanın en iyi üniversiteleri sıralamasında MIT yukarılara tırmandı. Tarih boyunca yüzlerce ödül almaya da hak kazanan üniversite 1800’lü yıllardan beri eğitim veriyor. Bu üniversitenin 1000’den fazla akademisyeni ve 10 binden fazla da öğrencisi bulunuyor. Bir diğer yandan MIT sadece Amerikalı ünlü kişilere eğitim vermemiştir. Amerika dışında da yüksek mertebelere gelen onlarca kişi bu okuldan mezun olmuştur.

Silikon Vadisinin Kalbi Stanford Üniversitesi

Hem Amerika’nın hem de dünyanın teknoloji merkezi olan Silikon Vadisi son derece önemli çalışmalara imza atıyor. Bu Vadi’nin bu kadar büyük olmasının nedeni ise şüphesiz ki Stanford Üniversitesi. Dünyanın en iyi üniversitesi sıralaması 2020 öncesi listelerinde Stanford 2. Sırada yer alıyordu. Fakat son listede bir basamak geriledi. Stanford Üniversitesinin bu kadar yukarılarda olmasının sebeplerinin bir tanesi ve belki de en önemlisi ise Silikon Vadisi.

Tarihte Silikon Vadisi’nin belli bir kuruluşu yok. Vadinin kuruluşu Stanford Üniversitesinin kuruluşu olarak kabul ediliyor. Çünkü Stanford Üniversitesi kurulur kurulmaz Silikon Vadisinin temelleri atıldı. Bugün dünyanı en çok kazanan, en büyük ve en ileri teknolojilerinin merkezleri Silikon Vadisinde yer alıyor. Stanford Üniversitesi de kendi öğrencilerinin gelişimi için bu vadiye son derece iyi bir şekilde değerlendiriyor. 1891 yılında kurulan üniversite Amerika’nın en iyi vakıf üniversitelerinden biridir.

Dünyanın En İyi Devlet Üniversitesi Berkeley Üniversitesi

Berkeley yani Kaliforniya Üniversitesi dünyanın en iyi üniversiteleri sıralamasında 4. Sırada yer buluyor. Berkeley Üniversitesini diğer üniversitelerden ayıran nokta ise bu üniversitenin listedeki devlet üniversiteleri arasında en yüksek sıralamada olması. 1868 yılında açılan bu Amerikan üniversitesi yıllardır listede ilk onda yer alıyor. Zaman zaman yaptığı ataklar ile Berkeley 2. Sıraya kadar ulaşmayı başarmıştı. Fakat son sıralamada 4. Sıradan girmeyi başardı.

Bir diğer yandan Berkeley üniversitesi dünyanın en iyi üniversiteleri sıralamasında en yüksek öğrenci sayısına sahip üniversitelerden bir tanesi. Bugün Berkeley Üniversitesinde eğitim alan 33 binden fazla öğrenci bulunuyor. Üstelik bu öğrencilerin büyük bir kısmı da lisans öğrencisi. Tüm bu başarılara ek olarak üniversite bazı noktalarda da dünyada en iyi eğitimlere sahip. Özellikle Tümleşik Devre konusunda Berkeley dünyanın en iyi üniversitesi olarak gösteriliyor.

İlk 5’teki Tek İngiliz Üniversitesi Oxford Üniversitesi

İngiltere’nin göz bebeği olan Oxford üniversitesi son sıralamaya 5. Sıradan girdi. Zaten Oxford üniversitesi 2003 yılından bu yana hiçbir şekilde ilk beşten çıkmadı. Tarihe tanıklık eden Oxford üniversitesi dünyanın en iyi üniversiteleri arasında en eskileri arasında yer alıyor. Oxford Üniversitesinin tam olarak kuruluş yılı bilinmiyor. Bilinen en eski kaynaklar ise okulun 1096 yılından beri aktif olarak çalıştığını gösteriyor. Sadece İngiltere’nin değil Oxford aynı zamanda dünyanın en iyi kurumlarından bir tanesi.

Oxford üniversitesi dünyanın en iyi üniversiteleri 2022 sıralaması için ise şimdiden çalışmalarını hızlandırdı. Her yıl küresel alanda farklı çalışmalar yapan üniversite yakın bir gelecekte ilk 3 içerisine yerleşecek. Ayrıca Oxford sanıldığı gibi özel bir üniversite değil. Oxford tamamen devlet üniversitesi olarak çalışmalarını yapıyor. Üniversitedeki aktif öğrenci sayısı tam olarak 21 binin üzerinde. Üstelik bu öğrencilerin belli bir kısmı tamamen yabancı öğrencilerden oluşuyor.

Dünyanın En İyi Üniversiteleri Sıralamasında Türk Üniversiteleri Var Mı?

Son açıklanan listeye göre ülkemizden 10 üniversite dünyanın en iyileri listesine girmeyi başardı. Diğer ülkelerin aksine ülkemizde sıralama yapan üniversitelerin çoğu devlet üniversitesi. İlk 10 içerisinde sadece 2 vakıf üniversitesi yer alıyor. Ülkemizden sıralamaya giren üniversiteler ve sıralamaları ise şöyle:

• Boğaziçi Üniversitesi 186. Sırada
• Orta Doğu Devlet Üniversitesi 398. Sırada
• İstanbul Teknik Üniversitesi 424. Sırada
• Hacettepe Üniversitesi 532. Sırada
• İzmir Yüksek Teknoloji Üniversitesi 547. Sırada
• Bilkent Üniversitesi 571. Sırada
• Ankara Üniversitesi 624. Sırada
• İstanbul Üniversitesi 706. Sırada
• Koç Üniversitesi 747. Sırada
• Yıldız Teknik Üniversitesi 786. Sırada

Ülkemizdeki üniversitelerin sıralamada yükselmesi için ise ekstra çalışmalara imza atması şart. Halihazırda listede çok iyi sayıda üniversitemiz var. Fakat üniversitelerimiz sıralamada yükselmek yerine düşüş yaşıyor. Bu da Avrupa ve Amerika başta olmak üzere pek çok ülkeyle eğitim kalitesinin farklılaşmasına neden oluyor. Hem üniversiteler hem öğrenciler hem devlet bu anlamda ortak çalışmalara imza atmalıdır. Bu çalışmalar sonucunda ise üniversitelerimiz bu sıralamada kademe kademe çok daha yukarılara gelebilir.

Doç. Dr. Gamze Sart Web sitesini ziyaret ederek dünyanın en iyi üniversiteleri hakkında detaylı blog yazıları okuyabilirsiniz. Ayrıca Doç. Dr. Gamze Sart Youtube kanalını ziyaret ederek de ülkemizdeki en iyi üniversiteler ve bölümleri hakkında içerikler bulabilirsiniz. Aba Kariyer internet sitesini ziyaret ederek dünyanın en iyi üniversitelerinde eğitim alabilmek için yapmanız gerekenler hakkında bilgiler alabilirsiniz.